Cổ phiếu là một trong những hình thức đầu tư tài chính phổ biến nhất hiện nay. Nhưng không phải ai cũng hiểu rõ cổ phiếu là gì.
Cổ phiếu là gì? Dù được nhắc đến khá thường xuyên nhưng với nhiều người, cổ phiếu vẫn còn là một chủ đề mơ hồ và xa lạ. Đầu tư cổ phiếu không chỉ đơn giản là mua và sở hữu rồi đợi tăng giá, mà còn đòi hỏi kiến thức, chiến lược và sự nhạy bén trong việc đánh giá thị trường. Tôi sẽ cùng bạn tìm hiểu về cổ phiếu một cách chi tiết nhất trong bài viết sau đây.
Tìm hiểu thông tin cơ bản về cổ phiếu
Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là một đơn vị chia nhỏ của vốn sở hữu của một công ty. Khi bạn sở hữu cổ phiếu của một công ty, bạn đang mua một phần nhỏ trong công ty đó. Cổ phiếu thường được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán và có giá trị thay đổi tùy theo tình hình tài chính và hiệu suất kinh doanh của công ty. Người sở hữu cổ phiếu có thể được hưởng lợi nhuận thông qua cổ tức và sự tăng giá cổ phiếu.
Đầu tư cổ phiếu là gì?
Đầu tư cổ phiếu là hoạt động mua cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán với mục tiêu thu lợi nhuận. Có hai cách để thu lợi từ đầu tư cổ phiếu: thứ nhất là mua cổ phiếu khi giá thấp và bán khi giá cao hơn; thứ hai là nắm giữ cổ phiếu lâu dài để hưởng lợi từ sự tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp.
Đầu tư cổ phiếu đòi hỏi kiến thức về thị trường tài chính, khả năng phân tích kỹ thuật và cơ bản về công ty, cũng như khả năng đánh giá và quản lý rủi ro. Điều quan trọng là hiểu rõ mục tiêu đầu tư của bạn và xây dựng chiến lược phù hợp để đạt được mục tiêu đó trong thị trường cổ phiếu biến đổi liên tục.
Giá cổ phiếu là gì?
Giá cổ phiếu là mức giá mà một đơn vị cổ phiếu được giao dịch trên thị trường chứng khoán. Đây là giá mà người mua và người bán đồng ý để thực hiện giao dịch cổ phiếu.
4 yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu là:
- Hiệu suất kinh doanh của công ty: Hiệu suất kinh doanh của công ty là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Khi công ty có kết quả kinh doanh tốt, doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng thì giá cổ phiếu thường tăng. Ngược lại, nếu công ty gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, giá cổ phiếu có thể giảm.
- Tình hình thị trường: Tình hình chung của thị trường chứng khoán cũng có tác động đáng kể đến giá cổ phiếu. Thị trường tăng mạnh thường kích thích giá cổ phiếu tăng, trong khi thị trường giảm sút có thể đẩy giá cổ phiếu giảm.
- Tin tức và sự kiện: Các tin tức, sự kiện hoặc thông tin liên quan đến công ty có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Ví dụ, thông tin về việc mở rộng kinh doanh, hợp tác chiến lược hoặc sự thay đổi thành viên lãnh đạo công ty có thể tạo ra biến động mạnh tới giá cổ phiếu.
- Yếu tố kỹ thuật: Phân tích kỹ thuật cũng ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Các chỉ báo kỹ thuật như đường trung bình di động, MACD, RSI và các mô hình biểu đồ có thể giúp dự đoán xu hướng giá cổ phiếu và đưa ra quyết định giao dịch.
Chỉ số cổ phiếu là gì?
Chỉ số cổ phiếu là chỉ số đại diện cho biến động giá cổ phiếu chung của một nhóm cổ phiếu. Chẳng hạn chỉ số VN-Index cho biết diễn biến giá trị của 100 cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất đang giao dịch trên sàn chứng khoán.
Chúng thường được tính toán dựa trên một tập hợp các cổ phiếu hay công ty cụ thể và thể hiện mức độ biến động hay tăng trưởng của thị trường chứng khoán. Chỉ số cổ phiếu giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về xu hướng tổng thể của thị trường hoặc một lĩnh vực cụ thể.
Các chỉ số cổ phiếu cơ bản:
- VN-Index (Việt Nam)/ S&P 500 (Mỹ)/ Nikkei 225 (Nhật Bản): Đây là những ví dụ về chỉ số thị trường chứng khoán tổng hợp. Chúng bao gồm một nhóm các công ty đại diện cho thị trường cổ phiếu của quốc gia hoặc khu vực cụ thể. Việc theo dõi chỉ số này giúp nhà đầu tư nắm bắt xu hướng tổng thể của thị trường.
- Dow Jones Industrial Average (DJIA): Là một chỉ số cổ phiếu quan trọng, DJIA bao gồm 30 công ty lớn và quan trọng trong nền kinh tế Mỹ. Đây là một chỉ số phổ biến để đo lường hiệu suất thị trường chứng khoán Mỹ.
- NASDAQ Composite: Chỉ số này tập trung vào các công ty công nghệ và công ty niêm yết trên sàn giao dịch NASDAQ. Đây là một chỉ số quan trọng để đo lường hiệu suất các công ty công nghệ và internet.
- FTSE 100 (Anh)/ DAX (Đức)/ CAC 40 (Pháp): Các ví dụ về chỉ số thị trường chứng khoán quốc tế, đại diện cho các quốc gia cụ thể. Chúng bao gồm các công ty lớn và quan trọng trong khu vực châu Âu.
- P/E (Price-to-Earnings) Ratio: Không phải là chỉ số cổ phiếu, nhưng P/E Ratio đo lường giá cổ phiếu so với lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu. Nó giúp nhà đầu tư đánh giá xem giá cổ phiếu có đang hợp lý so với khả năng sinh lời của công ty hay không.
» Có thể bạn quan tâm: Dự đoán: Nên đầu tư cổ phiếu nào an toàn trong năm 2023?
Phát hành cổ phiếu là gì?
Phát hành cổ phiếu là cách mà công ty kêu gọi nguồn vốn bằng cách tạo và bán cổ phiếu của mình ra thị trường. Cổ phiếu thường được thường được công ty cấp phát thông qua việc ghi chép sổ sách hoặc các tài liệu điện tử để chứng minh quyền sở hữu cổ phần trong công ty. Khi nhà đầu tư mua cổ phiếu, họ trở thành cổ đông của công ty và có quyền sở hữu tương ứng với số tiền đã đầu tư.
Bán cổ phiếu là kênh giúp doanh nghiệp huy động vốn từ bên ngoài để phát triển sản xuất kinh doanh.
Để bạn hiểu rõ hơn về quá trình phát hành cổ phiếu, tôi sẽ điểm qua một số thông tin quan trọng:
- Một doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 10 tỷ trước khi đăng ký phát hành cổ phiếu.
- Báo cáo tài chính phải cho thấy công ty có lãi trong năm gần nhất trước khi phát hành.
- Kế hoạch huy động vốn và sử dụng số tiền thu được phải được Hội đồng Quản trị công ty thông qua.
- Sau khi phê duyệt, công ty sẽ chính thức triển khai các thủ tục và niêm yết cổ phiếu lên sàn giao dịch.
Phân loại cổ phiếu
Sau khi nắm vững cơ bản câu hỏi cổ phiếu là gì, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các dạng khác nhau của cổ phiếu trên thị trường. Hiện nay, các công ty thường phát hành hai dạng chính: cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.
Cổ phiếu thường (common stock)
Những người sở hữu cổ phiếu thường thường có nhiều quyền ưu tiên. Họ có khả năng tự do chuyển nhượng cổ phiếu, tham gia bỏ phiếu trong các quyết định của công ty tại cuộc họp đại hội cổ đông, cũng như được chia cổ tức dựa trên hiệu suất kinh doanh của công ty và giá trị cổ phiếu mà họ nắm giữ.
Cổ phiếu ưu đãi (preferred stock)
Ngược lại, người nắm giữ cổ phiếu ưu đãi có một số hạn chế về quyền lợi và trách nhiệm. Họ thường không có quyền bầu cử hay ứng cử tại các cuộc họp cổ đông. Dù vậy, cổ đông ưu đãi luôn được đảm bảo mức lợi tức cố định và có ưu tiên về việc nhận cổ tức trước cổ đông thường, đặc biệt trong tình huống khó khăn như phá sản.
Mua cổ phiếu ở đâu?
Bạn có thể mua cổ phiếu thông qua một số nơi khác nhau. Dưới đây là những lựa chọn phổ biến để mua cổ phiếu:
- Sàn giao dịch chứng khoán: Đây là nơi chính để mua bán cổ phiếu. Mỗi quốc gia thường có một hoặc nhiều sàn giao dịch chứng khoán. Ví dụ: Sàn HOSE và HNX ở Việt Nam, New York Stock Exchange (NYSE) ở Mỹ, Tokyo Stock Exchange (TSE) ở Nhật Bản.
- Ngân hàng và công ty chứng khoán: Nhiều ngân hàng và công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ mua bán cổ phiếu cho khách hàng. Bạn có thể mở tài khoản giao dịch cổ phiếu tại các ngân hàng hoặc công ty chứng khoán này để thực hiện giao dịch.
- Nền tảng giao dịch trực tuyến: Nhiều sàn giao dịch cung cấp nền tảng giao dịch trực tuyến cho phép bạn tự mua bán cổ phiếu thông qua máy tính hoặc thiết bị di động. Ví dụ: Robinhood, E*TRADE, Fidelity ở Mỹ, HOSE Online và HNX Online ở Việt Nam.
- Quỹ đầu tư hỗn hợp (mutual funds) và quỹ ETF: Khi đầu tư vào quỹ, bạn sẽ ủy thác cho chuyên gia quỹ quản lý và phân bổ tiền đầu tư vào các cổ phiếu mang lại hiệu quả cao nhất. Đây là cách tiếp cận thụ động nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả đầu tư lâu dài.
- Ứng dụng giao dịch cổ phiếu: Có nhiều ứng dụng di động cho phép bạn mua bán cổ phiếu dễ dàng trên điện thoại di động. Ví dụ: Robinhood, TD Ameritrade, Charles Schwab, Zacks Trade.
» Đọc thêm bài viết liên quan: Hướng dẫn cách mua cổ phiếu cho người mới bắt đầu.
Cách đầu tư cổ phiếu an toàn dành cho nhà đầu tư
Sau khi bạn đã có cái nhìn tổng quan về cổ phiếu, tôi sẽ đi vào chi tiết cách đầu tư cổ phiếu đơn giả dành cho những người mới bắt đầu.
Bước 1: Lựa chọn nơi mua cổ phiếu
Bạn có thể chọn mua cổ phiếu ở thông qua những gợi ý tôi đã chia sẻ bên trên.
Bước 2: Tạo tài khoản giao dịch
- Điền thông tin cá nhân cần thiết khi mở tài khoản giao dịch trên sàn chứng khoán.
- Nạp tiền vào tài khoản giao dịch để bắt đầu giao dịch. Sàn có thể yêu cầu mức nạp tối thiểu.
Bước 3: Lựa chọn loại cổ phiếu
- Nghiên cứu công ty: Trước khi mua cổ phiếu, hãy nghiên cứu kỹ thông tin về công ty, bao gồm vốn điều lệ, doanh thu gần đây và bảng báo cáo hoạt động. Điều này giúp bạn hiểu rõ về sự ổn định và triển vọng của công ty.
- Mua với mục tiêu sở hữu: Hãy mua cổ phiếu vì bạn muốn sở hữu một phần trong công ty, chứ không chỉ vì mục tiêu tăng giá cổ phiếu.
Bước 4: Xác định số lượng cổ phiếu
Trước khi sở hữu số lượng lớn, hãy cân nhắc mua ít hoặc chỉ một cổ phiếu để hiểu cách thị trường hoạt động và làm thế nào để ứng phó với biến động.
Bước 5: Đặt lệnh mua
- Market Orders: Đặt lệnh mua theo giá thị trường để có cơ hội khớp lệnh nhanh chóng.
- Limit Orders: Đặt lệnh mua với mức giá bạn mong muốn và chờ đến khi giá cổ phiếu đạt đến mức đó.
Đầu tư cổ phiếu cần bao nhiêu tiền?
Câu hỏi này không giống như cổ phiếu là gì vì số tiền cần cho việc đầu tư cổ phiếu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Dù vậy, tôi cũng sẽ cố gắng khái quát và gửi đến bạn thông tin cơ bản. Lưu ý: đây chỉ là mức gợi ý, bạn cần đánh giá tình hình tài chính và mục tiêu đầu tư để điều chỉnh cho hợp lý.
- Đầu tư ngắn hạn dưới 1 tháng: Từ vài triệu đồng để mua được ít cổ phiếu (từ 50-100 cổ phiếu).
- Đầu tư trung hạn từ 1-6 tháng: Từ 5-10 triệu đồng để lựa chọn được nhiều mã cổ phiếu hơn (100-200 cổ phiếu).
- Đầu tư trung dài hạn trên 6 tháng: Từ 20-50 triệu đồng sẽ phù hợp để xây dựng danh mục đa dạng gồm 10-20 mã cổ phiếu khác nhau.
- Đầu tư dài hạn 1 năm trở lên: Từ 50 triệu đồng trở lên sẽ giúp bạn lựa chọn nhiều mã hơn, quản lý rủi ro tốt hơn.
Đến đây, tôi hy vọng bạn đã trả lời được câu hỏi cổ phiếu là gì cũng như cách hoạt động của nó. Cổ phiếu là công cụ giao dịch quan trọng nhất trên thị trường chứng khoán, đồng thời là kênh đầu tư phổ biến và tiềm năng. Việc tìm hiểu thêm về các loại cổ phiếu và thị trường sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc lựa chọn các cơ hội đầu tư phù hợp. Đừng quên luôn đánh giá kỹ rủi ro để quyết định vốn đầu tư một cách khôn ngoan nhất.
Trần Đăng Khoa
Tài liệu tham khảo:
- Stocks: What They Are, Main Types, How They Differ From Bonds
https://www.investopedia.com/terms/s/stock.asp
Bài viết liên quan:
- Top cổ phiếu đầu tư công tiềm năng 2023
- Trái phiếu và cổ phiếu: Đâu là sự lựa chọn thích hợp cho bạn?
- Chiến lược đầu tư Crypto hiệu quả theo CIC
