Đầu tư Crypto là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên trì của nhà đầu tư. Trên hành trình đó phải có những bước đầu tiên. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn lộ trình đầu tư tiền mã hóa cho người mới bắt đầu.
Các khái niệm cơ bản trong đầu tư Crypto
Tiền mã hóa là gì?
Tiền mã hóa (hay Cryptocurrency) là một loại tiền kỹ thuật được xây dựng bởi các mã và dòng lệnh. Chúng kiểm soát việc tạo ra các đơn vị tiền tệ và xác minh các giao dịch để chuyển tiền. Tiền mã hóa không được hỗ trợ bởi chính phủ hay ngân hàng trung ương của bất kỳ quốc gia nào bởi việc lưu giữ tài khoản được thực hiện một cách phân tán (phi tập trung). Cryptocurrency được phát triển dựa trên công nghệ Blockchain – một sổ cái ghi lại tất cả các giao dịch, trong đó bạn không thể thay đổi thứ tự cũng như chỉnh sửa lại giao dịch. Nhờ đó, các giao dịch Crypto luôn giữ được tính minh bạch.
Tóm lại, bạn có thể gọi tiền mã hóa là tiền của mọi người, do cộng đồng tạo ra và do cộng đồng kiểm soát. Loại tiền này có nhiều ưu điểm khác nhau so với tiền pháp định (tiền do ngân hàng trung ương của các quốc gia phát hành). Lý do khiến nhiều ngân hàng và chính phủ phản đối việc áp dụng tiền mã hóa là vì chúng có thể lấy đi sức mạnh của các trung tâm quyền lực tập trung.
Altcoin là gì?
Tất cả các loại tiền mã hóa khác Bitcoin được gọi chung là Altcoin, tức là đồng tiền thay thế. Nhiều đồng tiền mã hóa giống như bản sao được cải tiến của Bitcoin nhưng vẫn sở hữu một số điểm khác biệt, ví dụ như dựa trên hệ thống hợp đồng thông minh, nhắm mục tiêu vào các lĩnh vực cụ thể… Một vài Altcoin mà bạn có thể từng nghe qua là Ethereum (ETH), Litecoin (LTC), Polkadot (DOT), Ripple (XRP)…
Shit-coin là gì?
Shit-coin là thuật ngữ được sử dụng để chỉ loại tiền mã hóa bị một (hoặc một nhóm) người xem là vô dụng.
Chủ nghĩa tối đa Bitcoin là gì?
Những người theo Chủ nghĩa tối đa hóa Bitcoin (Bitcoin Maximalists) xem tất cả các Altcoin là shit-coin. Họ tin rằng BTC là đồng tiền mã hóa duy nhất có giá trị. Tất cả những đồng tiền khác đều không áp dụng được trong thực tế. Họ cho rằng tất cả tiền bạc, thời gian và nguồn lực nên được dành cho việc cải thiện Bitcoin, vì các giải pháp lớp thứ hai trên mạng Bitcoin có thể được sử dụng cho bất kỳ loại ứng dụng nào. Chính điều này, theo họ, là yếu tố khiến cho tất cả các Altcoin khác trở nên vô dụng.
Các câu hỏi thường gặp về giao dịch tiền mã hóa trong đầu tư Crypto
Tôi có thể xem danh sách tất cả các loại tiền mã hóa ở đâu?
Bạn có thể kiểm tra tất cả các loại tiền mã hóa được liệt kê trên Coin Market Cap. Sở dĩ tôi sử dụng từ “được liệt kê” vì danh sách này vẫn chưa ghi nhận đầy đủ các đồng tiền mã hóa. Chỉ những đồng tiền đã vượt qua tiêu chí thông quan mới được liệt kê trên Coin Market Cap. Có nhiều dự án khác không được liệt kê trên sàn giao dịch và một số ít đang ở chế độ ẩn. Do đó, các dự án này sẽ không được liệt kê ở đây.
Đây có phải là thời điểm tốt để đầu tư Crypto nói chung và Bitcoin nói riêng?
Câu trả lời của tôi là có. Tôi đã dành rất nhiều thời gian cho Bitcoin. Về dài hạn, tôi cho rằng đồng tiền mã hóa này có rất nhiều cơ hội để tăng trưởng. Sự phát triển của nó mới chỉ ở giai đoạn khởi đầu mà thôi. Bitcoin giảm là cơ hội để mua vào và đợi giá tăng để bán ra chốt lời.
Làm thế nào để trao đổi tiền tệ trong đầu tư Crypto?
Để trao đổi tài sản mã hóa, bạn có thể lên các sàn giao dịch. Chúng là các website nơi bạn có thể đổi loại tiền mã hóa này lấy một loại tiền mã hóa khác. Chúng cũng thường được gọi là các sàn giao dịch tiền mã hóa – tiền mã hóa để làm nổi bật rằng chúng không hỗ trợ khả năng mua tiền mã hóa trực tiếp bằng cách sử dụng FIAT.
Tôi có thể mua tiền mã hóa bằng tiền pháp định không?
Có. Trước đây, bạn chỉ có thể mua Bitcoin bằng tiền pháp định. Sau đó bạn phải chuyển Bitcoin của mình sang một sàn giao dịch tiền mã hóa để mua các altcoin khác. Nhưng ngày nay có rất nhiều trang web nơi bạn có thể mua trực tiếp nhiều loại tiền mã hóa phổ biến bằng tiền pháp định.
Tôi có thể mua tiền mã hóa bằng thẻ tín dụng không?
Có. Bạn có thể sử dụng Xcoins.io để mua Bitcoin bằng thẻ tín dụng, Paypal hoặc tài khoản ngân hàng. Ngoài ra bạn cũng có thể mua tiền mã hóa bằng thẻ tín dụng từ Changelly.com.
Sàn giao dịch tiền mã hóa quốc tế nào phổ biến hiện nay?
Binance và Kucoin là hai sàn giao dịch tiền mã hóa rất phổ biến. Cả hai sàn này đã có sự tăng trưởng vượt bậc trong vài năm trở lại đây. Đỉnh điểm của cơn sốt, hai sàn giao dịch này đã phải đóng cửa đăng ký mới do tải quá nặng mà họ không thể xử lý.
Cả Binance và Kucoin đều cho phép giao dịch nhiều loại altcoin. Nếu một loại tiền mã hóa nằm trong top 100 thì nó chắc chắn đã được liệt kê ở một trong hai sàn giao dịch này.
Các sàn này có phải là sàn giao dịch tập trung hay không?
Phải, tất cả các loại tiền mã hóa đều tồn tại theo nguyên tắc phi tập trung. Tuy nhiên hầu hết các giao dịch tiền mã hóa vẫn diễn ra trên các sàn giao dịch tập trung. Bạn có thể thấy điều trớ trêu phải không? Có một giải pháp thay thế tốt hơn đó là sàn phi tập trung. Trên các sàn này, tiền mã hóa được chuyển từ người dùng này sang người dùng khác. Nó là một trao đổi ngang hàng.
Hiện nay, 1 BTC bằng khoảng 25 ETH. Bây giờ nếu tôi muốn bán 1 BTC. Anh A và anh B mỗi người muốn mua 10 ETH. Anh C muốn mua 5 ETH. Giả sử rằng cả 4 người chúng tôi đều đồng ý mua/bán ở tỷ giá nêu trên. Khi đó sàn giao dịch phi tập trung sẽ kết nối tất cả chúng tôi. Quá trình chuyển khoản sẽ diễn ra từ ví của người này sang người khác.
Có bất kỳ sàn giao dịch phi tập trung nào đang hoạt động không?
Có. Hiện tại nhờ các sàn giao dịch phi tập trung, bạn có thể trao đổi các loại tiền tệ thuộc cùng một danh mục. Ví dụ: tất cả các token ERC20 đều dựa trên Ethereum. Do đó chúng có thể được trao đổi cho nhau bằng cách sử dụng một sàn giao dịch phi tập trung như KyberNetwork hoặc IDEX. Có những trao đổi khác như chia sẻ bit và sóng.
Điều gì xảy ra nếu một sàn giao dịch Crypto bị tấn công?
Nhưng nếu bản thân các sàn giao dịch bị tấn công, bạn không thể làm gì nhiều, tuy vẫn có nhiều biện pháp nhằm đảm bảo an toàn cho tài khoản của bạn trên các sàn giao dịch trong quá trình đầu tư Crypto. Đã có nhiều trường hợp sàn giao dịch bị tấn công, còn những nhà đầu tư Crypto thì bị mất tiền.
Nổi tiếng nhất phải kể đến vụ hack vào sàn Mt.Gox. Sàn Mt.Gox phá sản vào tháng 02/2014 sau khi 850.000 BTC trị giá 48 tỷ yên Nhật, tương đương 423 triệu USD biến mất. Ngoài ra ở Ấn Độ, Coinsecure – một trong những sàn giao dịch Crypto phổ biến cũng đã bị tấn công. Trong cả 2 trường hợp, cả hai sàn giao dịch đều đồng ý trả lại số tiền bị mất bằng USD tương đương vào ngày xảy ra vụ hack. Nhưng đã có nhiều trường hợp các nhà đầu tư Crypto bị mất tất cả mà không được hoàn tiền lại.
Những câu hỏi thường gặp về lưu trữ tiền trong đầu tư Crypto
Thay vì gửi tiền trên các sàn giao dịch, tôi có thể lưu trữ nó bên mình không?
Có, bằng cách sử dụng ví cá nhân. Toàn bộ số tiền mã hóa bạn có mang tính chất phân quyền. Nhưng điều buồn cười là hầu hết các giao dịch ngày nay đều diễn ra trên các sàn giao dịch tập trung. Cho đến khi các sàn giao dịch phi tập trung được cập nhật tốt hơn, điều này sẽ xảy ra. Mặc dù những dự án thú vị như mạng Kyber và Switcheo được tạo ra để đưa các sàn giao dịch phi tập trung trở thành xu hướng chủ đạo, tôi nghĩ rằng sàn giao dịch phân tán Binance sẽ là người thay đổi cuộc chơi thực sự.
Vì vậy, chiến lược mà nhiều người thực hiện khi đầu tư Crypto đó là sử dụng các sàn giao dịch tập trung để giao dịch tiền mã hóa. Nếu Sau đó không giao dịch trong một thời gian, bạn nên chuyển tiền sang ví cá nhân
Ví tiền mã hóa là gì?
Ví tiền mã hóa là công cụ dùng để lưu trữ các khóa công khai và riêng tư được sử dụng để gửi và nhận tiền tiền mã hóa. Bạn có thể hình dung điều này giống như việc mở một tài khoản trong ngân hàng.
Tại sao ví tiền mã hóa lại an toàn?
Tiền mã hóa sử dụng mật mã để bảo mật và xác minh các giao dịch Crypto. Đồng thời chúng kiểm soát việc tạo ra các đơn vị mới. Mật mã chính là nền tảng và là là lý do mà nó có tên là “Tiền mã hóa” (Cryptocurrency).
Khi giao dịch tiền mã hóa, bạn không cần một bên thứ ba tập trung giữ an toàn cho tài khoản và xác minh các giao dịch của bạn (chẳng hạn như ngân hàng trung ương hoặc chính phủ). Mỗi người dùng có thể xác minh từng (và mọi) giao dịch bằng mật mã.
Khóa công khai (public key) và khóa riêng tư (private key) là gì?
Bạn chỉ có thể coi chúng như tên người dùng và mật khẩu của mình. Khóa công khai là tên người dùng của bạn. Còn khóa cá nhân là mật khẩu của bạn.
Ví tiền mã hóa bao gồm các cặp khóa công khai và khóa cá nhân. Bất kỳ ai hiểu biết về mật mã sẽ quen thuộc với hai khái niệm này. Nếu là một nhà phát triển ứng dụng, bạn sẽ sử dụng chúng để thiết lập kết nối an toàn giữa hai khóa khác nhau để liên lạc. Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn có thể mở rộng khái niệm này để gửi và nhận tiền? Đó là những gì tiền mã hóa làm.
Bản chất của công nghệ blockchain là phi tập trung. Vì vậy, nếu muốn tạo một tài khoản, bạn cần gửi yêu cầu tạo tài khoản tới mạng Bitcoin. Nếu bạn là nhà phát triển biết cách thiết lập máy và chạy các tập lệnh, bạn có thể tự tạo tài khoản trên blockchain Bitcoin.
Nếu không đủ hiểu biết về công nghệ, bạn có thể tạo tài khoản trên blockchain Bitcoin bằng cách sử dụng bitaddress hoặc walletgenerator để tạo khóa công khai và khóa cá nhân của mình. Khóa công khai (địa chỉ ví) giống như tên người dùng của bạn, còn khóa cá nhân giống như mật khẩu của bạn.
Nếu muốn người khác chuyển tiền vào tài khoản của mình, bạn chỉ cần chia sẻ khóa công khai với họ. Khóa cá nhân cho bạn quyền truy cập vào tài khoản và các khoản tiền trong đó. Nếu bạn muốn chuyển Bitcoin của mình cho người khác thì bạn cần nhập khóa riêng tư. Hãy nhớ rằng tất cả các giao dịch Crypto trên chuỗi khối Bitcoin là công khai. Bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra chúng.
Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi mất khóa riêng tư của mình trong quá trình đầu tư Crypto?
Làm mất khóa riêng đồng nghĩa với việc bạn mất quyền truy cập vào tài khoản của mình. Điều đó cũng có nghĩa là bạn không còn quyền truy cập vào tiền của mình. Cho dù giả sử tài khoản tài khoản của bạn có rất nhiều Bitcoin thì bạn cũng không thể sử dụng chúng được nữa.
Việc bạn có các tài khoản ví không trao đổi. Mặc dù vậy, hãy đảm bảo cân nhắc những rủi ro liên quan đến chúng. Tự do đi kèm với trách nhiệm. Bạn không thể đổ lỗi cho người khác cho số phận của bạn.
Với Gmail chẳng hạn, bất cứ khi nào quên mật khẩu, bạn đều có thể gửi yêu cầu đặt lại mật khẩu của mình. Điều này có thể thực hiện được vì công cụ Gmail có tính chất tập trung. Nghĩa là Google có toàn quyền kiểm soát cơ sở dữ liệu của họ. Họ có thể ghi đè chúng bất cứ lúc nào. Mật khẩu của bạn sẽ được đặt lại khi Google tin tưởng rằng bạn thực sự sở hữu tài khoản. Ngược lại, vì Bitcoin có tính chất phân quyền nên không có tùy chọn để đặt lại khóa riêng tư của bạn.
Đầu tư tiền mã hóa không khó. Tuy nhiên nó cần sự kiên trì và hiểu biết nhất định. Hy vọng những kiến thức và câu hỏi thường gặp trong quá trình đầu tư Crypto mà bài viết này cung cấp đã giúp bạn hình dung phần nào về lĩnh vực đầu tư triển vọng này.
Trần Đăng Khoa
Nội dung bạn đang theo dõi thuộc chuỗi bài viết “Kiến thức chung về thị trường Crypto”, đây là phần đầu tiên trong bộ cẩm nang “Crypto cho người mới bắt đầu”. Chuỗi bài viết bao gồm những nội dung sau:
Nếu bạn là người mới và cần tìm hiểu tổng quan về thị trường và cách đầu tư Crypto hiệu quả, hãy bắt đầu với “Cẩm nang Crypto cho người mới bắt đầu”. Nếu đã và đang theo dõi chuỗi bài viết “Kiến thức chung về thị trường Crypto”, mời bạn đến ngay với nội dung tiếp theo:
