Từ thành công sớm với FTX tới vụ phá sản gây chấn động thị trường, Sam Bankman-Fried đã để lại dấu ấn trái chiều. Vậy Sam Bankman-Fried là ai?
Sam Bankman-Fried từng được mệnh danh là tỷ phú Bitcoin thứ hai nhờ thành công của sàn FTX. Tuy nhiên, chỉ trong một đêm, đế chế tiền mã hóa FTX do ông sáng lập đã bất ngờ sụp đổ, kéo theo hiệu ứng domino lên thị trường Crypto. Hãy cùng đọc bài viết này để hiểu rõ hơn Sam Bankman-Fried là ai và những thăng trầm trong hành trình lập nghiệp của ông.
Sam Bankman-Fried là ai?
Sam Bankman-Fried, hay SBF, còn gọi Sam xoăn là một nhà đầu tư và doanh nhân người Mỹ sinh ngày 06/03/1992,. Ông là người sáng lập và CEO của sàn giao dịch tiền mã hóa FTX cũng như quỹ đầu tư mạo hiểm Alameda Research. Cả hai thương hiệu này đều trải qua sự cố nghiêm trọng và cuối cùng buộc phải phá sản theo chương 11 vào cuối năm 2022. Vụ việc gây tác động tiêu cực đến toàn thị trường Crypto trong nhiều tháng liền.
Về học vấn, Sam đã đạt bằng Cử nhân Khoa học Vật lý từ Viện Công nghệ Massachusetts vào năm 2014. Trước khi sáng lập Alameda và sau đó là FTX, ông từng có kinh nghiệm làm giao dịch viên ETF cho công ty đầu tư tài chính Jane Street Capital. Nnăm 2021, Sam xoăn được xếp hạng thứ 32 trong danh sách Forbes 400 người Mỹ giàu nhất, với tài sản ròng lên đến 24,5 tỷ USD.
Có thể bạn quan tâm: Top 10 người nổi tiếng trong thị trường Crypto
Sam xoăn và đế chế Crypto triệu đô với FTX
Quỹ đầu tư Alameda Research
Năm 2017, mặc dù không có nhiều kiến thức về tiền mã hóa, Sam nhận thấy tiềm năng của lĩnh vực này. Tháng 11/2017, ông thành lập công ty Alameda Research, hoạt động đơn giản ban đầu là mua Bitcoin với giá thấp tại Mỹ, bán ở Nhật với giá cao hơn rồi chuyển lợi nhuận về Mỹ. Quá trình này được lặp đi lặp lại nhằm khai thác sự chênh lệch giá giữa hai thị trường, góp phần kiếm lời ban đầu cho công ty.
Tuy nhiên, Sam Bankman-Fried nhanh chóng nhận ra hầu hết các ngân hàng lớn ở Mỹ không tham gia giao dịch tiền mã hóa. Còn các sàn giao dịch tiền mã hóa tại Mỹ như Coinbase thường có giới hạn hằng ngày cho việc rút tiền, hạn chế lợi nhuận từ biến động giá. Hơn nữa, để thực hiện một số giao dịch đặc biệt với các ngân hàng hoặc sàn giao dịch tiền mã hóa ở Nhật Bản, bạn phải là cư dân Nhật Bản.
Tuy nhiên, Alameda Research đã vượt qua tất cả các khó khăn này và đã kiếm được khoảng 20 triệu USD trước khi giá Bitcoin ở cả Mỹ và Nhật Bản bắt đầu đồng điệu hơn vào đầu năm 2018.
Bước ngoặt mới với sàn giao dịch FTX
Dù Alameda Research đã đạt được một số thành công nhưng Sam và các nhà giao dịch trong công ty khá thất vọng với một số sàn giao dịch quốc tế mà họ đang giao dịch. Vào cuối năm 2018, Sam tham gia một hội nghị ở Macao, Hồng Kông. Ông chứng kiến sự kiện Bitcoin Cash bị chia thành hai đồng tiền kế nhiệm, tạo ra nhiều khó khăn cho sàn xử lý hợp đồng tương lai.
Trước tình huống đó, Sam quyết định thành lập sàn riêng là FTX ở Hồng Kông vào tháng 04/2019 để tạo một môi trường giao dịch tốt hơn. San xoăn hủy chuyến bay về và thuê một văn phòng làm việc để hiện thực hóa ý định này.
Việc khởi đầu một sàn giao dịch mới đã gây tranh cãi trong nội bộ Alameda vì dù đang có lãi, nhưng họ thiếu nguồn nhân lực đáng kể. Tuy vậy, Sam Bankman-Fried cùng các chuyên gia dẫn đầu vẫn quyết tâm sang Hồng Kông tham gia dự án mới với nguy cơ thất bại lên đến 80%. Trong năm đầu tiên, Alameda là nhà cung cấp thanh khoản chính của FTX, chiếm một nửa lượng giao dịch trên sàn.
Trước khi phá sản, sàn FTX có khối lượng giao dịch hằng ngày lên tới 13 tỷ USD. Trong khi đó, Alameda với đội ngũ gần 20 nhân viên đã thu về mức lợi nhuận hằng ngày lên tới 1 triệu USD phần lớn nhờ vào chiến thuật Yield Farming.
FTX bay cao
Sau thành công ban đầu, FTX phát triển nhanh chóng và trở thành một trong những sàn tiền mã hóa lớn nhất thế giới. Sàn cũng liên tục mở rộng hoạt động ra nhiều quốc gia. Đồng thời, FTX bắt đầu đầu tư mạnh vào các startup tiền mã hóa khác như Serum, Liquid và Copper. Sam Bankman-Fried cùng vợ, em gái và FTX đã quyên góp hơn 40 triệu USD cho Trường Đại học Boston, nơi cha mẹ ông làm giáo sư.
Năm 2021, FTX hoàn tất vòng gọi vốn series B trị giá 900 triệu USD, định giá công ty tại 18 tỷ USD. Đây cũng là năm mà Alameda Research tăng mạnh quy mô đầu tư, nắm giữ tài sản trị giá khoảng 10 tỷ USD vào cuối năm. Thời điểm cuối 2021 – đầu 2022, FTX thậm chí còn đứng thứ ba toàn cầu về khối lượng giao dịch, chỉ sau Binance và Coinbase.
FTX sụp đổ và hành trình “vào tù ra tội” của Sam Bankman-Fried
Đang đứng ở đỉnh của danh vọng, tuy nhiên, Sam Bankman-Fried đã trải qua một thời kỳ khó khăn khi tài sản của tỷ phú này giảm đáng kể chỉ trong vài ngày ngắn ngủi.
Sự sụp đổ của FTX
Cuối năm 2022, sàn giao dịch FTX gặp khó khăn về thanh khoản do áp lực rút tiền từ người dùng tăng lên đột ngột. Sự cố này bắt nguồn từ căng thẳng giữa FTX và Binance khi CEO của Binance là Changpeng Zhao thông báo ý định bán toàn bộ số tiền trị giá 2,1 tỷ USD gồm FTT và BUSD. Lý do là vì ông nghi ngờ về tính minh bạch trong cách quản lý tài sản của FTX.
Sự việc này dẫn đến làn sóng rút tiền hàng loạt khỏi FTX do người dùng hoang mang. Bắt đầu từ ngày 08/11/2022, FTX gặp khủng hoảng thanh khoản nghiêm trọng. Sàn này nghi bị sử dụng tiền người dùng để tài trợ cho Alameda Research do CEO Sam Bankman-Fried sở hữu.
Sau 4 ngày, Sam từ chức và FTX ra tuyên bố phá sản theo Chương 11. Ngày 17/11/2022, Binance hủy thỏa thuận mua lại FTX. Sự kiện này khiến giá trị tài sản của SBF sụt từ 32 xuống dưới 1 tỷ USD, trở thành vụ sụp đổ lớn nhất ngành tiền mã hóa. Trong hồ sơ phá sản dài đến 23 trang mà CNBC tiết lộ, FTX công bố rằng họ có hơn 100.000 chủ nợ, với tổng số nợ đạt hàng chục tỷ USD.
Có thể bạn quan tâm: Su Zhu – “Thiên tài bất hảo” trong giới Crypto
Sam Bankman-Fried bị bắt giữ
Sau khi FTX sụp đổ vào giữa tháng 11/2022, Sam Bankman-Fried đã lẩn trốn tại nhiều quốc gia chính khi chính thức bị bắt.
- Khoảng giữa tháng 11, Sam xoăn rời khỏi trụ sở FTX tại Bahamas. Ban đầu, ông cố ẩn náu tại đây.
- Sau đó khoảng 1 tuần, Sam Bankman-Fried bỏ trốn sang Dubai – trung tâm tài chính lớn với chính sách cởi mở cho nhiều doanh nhân nước ngoài.
- Tại Dubai, Sam cố gắng che dấu danh tính, không tiếp xúc nhiều người và liên lạc với luật sư để lập kế hoạch hành động.
- Ngày 13/12/2022, khi quyết định rời Dubai bằng đường hàng không từ Nassau đi Miami thì Sam bị bắt giữ.
Việc ông bị bắt giam chỉ sau 1 tháng FTX sụp đổ khiến các chuyên gia pháp lý ngạc nhiên bởi các vụ án tài chính thông thường mất nhiều tháng để điều tra.
Ngày 03/10/2023, phiên tòa xét xử cựu CEO sàn FTX chính thức diễn ra với 7 cáo buộc liên quan đến gian lận và lừa đảo. Phiên toà dự kiến kéo dài trong vòng 6 tuần và Sam hiện đối mặt với nguy cơ ngồi tù lên đến hơn 100 năm.
Từng được mệnh danh là “chàng trai vàng” của ngành tiền mã hóa, sự nghiệp và danh tiếng của Sam Bankman-Fried đã bị đảo lộn hoàn toàn trong vòng vài tuần. Việc sàn giao dịch FTX phá sản đã kéo theo hàng loạt rắc rối pháp lý và tài chính. Ước tính có hàng trăm nghìn khách hàng bị mất tiền khi gửi tiền vào FTX, trong khi khối tài sản cá nhân của Sam gần như bốc hơi.
Vụ bê bối FTX khiến Sam Bankman-Fried trở thành kẻ gian lận lớn nhất trong lịch sử ngành công nghệ tài chính. Sự kiện đã làm lung lay niềm tin của hàng triệu nhà đầu tư Crypto, đồng thời gây thiệt hại nặng nề cho nhiều cá nhân, tổ chức. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ Sam Bankman-Fried là ai cũng như những tác động của nhân vật này đến thị trường tiền mã hóa.
Trần Đăng Khoa
Có thể bạn quan tâm:
- Do Kwon là ai? Từ CEO Terraform Labs tới tội đồ
- Roger Ver là ai? Cuộc đời và sự nghiệp của nhà sáng lập Bitcoin.com
- Justin Sun là ai? Nhà sáng lập đầy tai tiếng của TRON
