Phân loại các kênh đầu tư tài chính theo độ rủi ro

Độ rủi ro là yếu tố không thể thiếu trong việc xác định tính phù hợp của các kênh đầu tư tài chính nhằm tối ưu hóa danh mục đầu tư của bạn.

Khi tiếp cận với thị trường tài chính, bạn sẽ gặp phải nhiều loại hình đầu tư khác nhau, từ các kênh an toàn và ổn định đến những kênh đầy rủi ro nhưng tiềm năng sinh lợi cao. Lựa chọn thế nào là tùy vào khẩu vị môi người nhưng sẽ tốt hơn nếu chúng ta hiểu rõ đúng về rủi ro khi đầu tư. Vậy thế nào là kênh đầu tư tài chính rủi ro cao và thấp? Hãy cùng tôi tìm hiểu ngay sau đây.

Cách nhìn đúng về độ rủi ro trong các kênh đầu tư tài chính

Rủi ro là khả năng xảy ra sự kiện không mong muốn, gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Rủi ro có thể do các yếu tố bên ngoài như biến động thị trường, lạm phát, chính sách… hoặc do các yếu tố bên trong như sai lầm quyết định, thiếu kiến thức, tham lam… Mỗi kênh đầu tư tài chính đều có mức độ rủi ro khác nhau, và thông thường rủi ro càng cao thì lợi nhuận càng cao.

“Rủi ro là một phần không thể thiếu của thành công đầu tư. Nếu bạn không dám đối mặt với nó, bạn không xứng đáng thành công” ‒ Ray Dalio. Rất tiếc phải nói với bạn rằng không có hình thức hay kênh đầu tư tài chính nào an toàn 100% cả. Lấy ví dụ một hình thức đầu tư đơn giản nhất là gửi tiết kiệm, hẳn bạn sẽ cho rằng nó đã rất an toàn rồi đúng không? Thực tế lại không phải như vậy.

Trong trường hợp ngân hàng phá sản thì người gửi tiền sẽ được bảo đảm một phần tiền gửi bởi Công ty Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam (DIV). Theo Nghị định số 21/2021/NĐ-CP của Chính phủ, hạn mức bảo hiểm tiền gửi là 125 triệu đồng cho mỗi người gửi tại mỗi tổ chức tín dụng. Nghĩa là nếu ngân hàng phá sản, người gửi tiền sẽ được nhận lại tối đa 125 triệu đồng từ DIV. Dù bạn gửi 1 tỷ đồng thì cũng chỉ được bồi thường 125 triệu.

Bạn không nên sợ hãi hay tránh né vì rủi ro cũng là cơ hội để học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và nâng cao kỹ năng. Nếu nhà đầu tư hiểu rõ về kênh đầu tư tài chính mình lựa chọn, biết phân tích và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng, biết xây dựng chiến lược và kế hoạch đầu tư hợp lý, biết điều chỉnh và cân bằng danh mục đầu tư thì có thể giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Đó là cách nhìn đúng về độ rủi ro trong các kênh đầu tư tài chính.

Phân loại kênh đầu tư tài chính theo độ rủi ro

Thấp

• Tiền gửi ngân hàng: Đây là hình thức đầu tư rủi ro thấp nhất vì tiền gửi được bảo vệ bởi tổ chức bảo hiểm tiền gửi và có mức lợi suất ổn định. 
• Quỹ tiết kiệm: Bạn gửi tiền vào một quỹ tiết kiệm và nhận lại số tiền đã gửi kèm theo lãi suất sau một khoảng thời gian nhất định.
• Trái phiếu chính phủ: Cũng như quỹ tiết kiệm, bạn mua trái phiếu chính phủ và nhận lại số tiền đầu tư kèm theo lãi suất sau một thời gian nhất định.
• Chứng chỉ tiết kiệm: Một loại hợp đồng giữa người gửi tiền và ngân hàng. Lãi suất bạn nhận lại sẽ được cam kết trong hợp đồng.
• Quỹ đầu tư tiền tệ: Đầu tư vào quỹ đầu tư tiền tệ có độ rủi ro thấp hơn so với đầu tư vào chứng khoán. Quỹ đầu tư tiền tệ đầu tư vào các loại tiền tệ khác nhau để tạo ra lợi nhuận ổn định.

Trung bình

• Chứng khoán blue-chip: Các công ty blue-chip được thành lập lâu, uy tín và có tài chính tương đối vững mạnh, giúp giảm thiểu rủi ro so với các công ty nhỏ hơn.
• Quỹ đầu tư: Tùy thuộc vào loại quỹ và cấu trúc đầu tư của nó, độ rủi ro có thể dao động từ thấp đến trung bình. Bạn cũng cần lưu ý không phải lúc nào quỹ cũng mang về lợi nhuận.
• Bất động sản: Đầu tư vào bất động sản có độ rủi ro trung bình đến cao vì giá trị bất động sản có thể biến động theo tình hình thị trường. Rủi ro sẽ giảm bớt nếu đầu tư lâu dài và tìm hiểu kỹ về thị trường.
• Quỹ ETF: Quỹ ETF (Exchange-Traded Fund) là một loại quỹ đầu tư giao dịch trên sàn. Kênh đầu tư tài chính này có độ rủi ro trung bình, tùy thuộc vào danh mục đầu tư và quỹ đó.
• Kinh doanh tự doanh: Đây là hoạt động kinh doanh riêng lẻ nhưng cũng cần kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm để giảm thiểu rủi ro.

Cao

• Cổ phiếu penny: Cổ phiếu penny là cổ phiếu có giá trị thấp và thường giao dịch trên thị trường vốn nhỏ. Đầu tư vào cổ phiếu penny có độ rủi ro cao do tính không ổn định và khả năng thất thoát vốn cao.
• Thị trường ngoại hối: Thị trường ngoại hối trao đổi ngoại tệ và có tính biến động cao do ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế, chính trị và tài chính toàn cầu.
• Quỹ đầu tư đòn bẩy (Leveraged funds): Những quỹ này sử dụng đòn bẩy tài chính để tăng lợi nhuận. Đòn bẩy chưa bao giờ là công cụ tài chính an toàn, cộng thêm rủi ro cao do biến động giá cổ phiếu và sự gia tăng của nợ vay.
• Các công ty mới thành lập: Các công ty mới thành lập có tiềm năng tăng trưởng lớn nhưng độ rủi ro cũng cao. 
• Các sản phẩm tài chính phức tạp: Những kênh đầu tư tài chính phức tạp như quyền chọn (options), hợp đồng chênh lệch (derivatives) có độ rủi ro cao. Nhà đầu tư cần kiến thức và kỹ năng cao để đánh giá rủi ro và quản lý đúng cách.

Tôi cũng muốn lưu ý với bạn: một số loại tài sản có thể mang rủi ro cả thấp đến cao tùy vào cách bạn đầu tư. Ví dụ: trong giai đoạn suy thoái kinh tế, cổ phiếu y tế sẽ là lựa chọn tương đối an toàn hơn so với nhóm ngành công nghệ hay tiêu dùng xa xỉ. Một ví dụ khác, cùng là Crypto nhưng nếu lựa chọn hold thì rủi ro chắc chắn sẽ thấp hơn nhiều lần so với trade.

Làm thế nào để giảm thiểu tối đa rủi ro khi đầu tư tài chính?

Như tôi đã nói ở trên, trong nguy có cơ, trong đầu tư thì rủi ro và lợi nhuận luôn song hành với nhau. Vậy bạn có thể làm gì để giảm thiểu tối đa rủi ro khi đầu tư?

Đầu tiên, hãy đầu tư vào việc học và nghiên cứu sâu về (các) kênh đầu tư tài chính mà bạn quan tâm. Một số kiến thức cơ bản gồm phân tích kỹ thuật, các nguyên tắc quản lý rủi ro, cách đánh giá giá trị tài sản… Điều này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về thị trường và cách tối ưu hóa các cơ hội đầu tư. Bạn có thể tham khảo bài viết các nguồn học đầu tư tài chính tại đây.

Thứ hai là phát triển kỹ năng quản lý rủi ro. Rủi ro không thể tránh được hoàn toàn, nhưng bạn có thể giảm thiểu nó nhờ việc xây dựng phương pháp quản lý rủi ro chặt chẽ. Trong đó, bạn cần xác định mục tiêu đầu tư, phân bổ tài sản hợp lý, đánh giá rủi ro tiềm năng và thiết lập các biện pháp bảo vệ vốn.

Cuối cùng là không ngừng rèn luyện và nâng cao kỹ năng. Thị trường tài chính luôn biến đổi và phức tạp, vì vậy việc tiếp tục học hỏi và cập nhật kiến thức mới là rất quan trọng. 

Kết thúc bài viết này, tôi hy vọng bạn đã hiểu rủi ro là yếu tố không thể tách rời trong đầu tư. Để thành công, chúng ta cần áp dụng những biện pháp phù hợp để tìm ra cơ hội trong rủi ro. Việc này tuy khó nhưng không phải không thể làm được nếu bạn có ý thức học hỏi và tìm hiểu kỹ thị trường. Chúc bạn đầu tư tài chính thành công!

Trần Đăng Khoa

• Risk: What It Means in Investing, How to Measure and Manage It
  https://www.investopedia.com/terms/r/risk.asp

• Những kiến thức cơ bản cần biết về đầu tư tài chính
• Đầu tư tài chính ngắn hạn và dài hạn, lựa chọn nào phù hợp cho bạn?
• Suy thoái kinh tế nên đầu tư gì? Gợi ý cho nhà đầu tư